Deze Ecce Homo, door Professor Enrique Valdivieso toegeschreven aan Bartolomé Esteban Murillo en zijn atelier, is een prachtig voorbeeld van de techniek en stijl die deze meester uit Sevilla hanteerde. In dit schilderij, wat hij maakte toen hij op middelbare leeftijd was, kunt u het talent van Murillo goed zien, onder andere aan hoe hij de verfijnde spieren van het torso met zijn penseelstreken weet vast te leggen. U ziet het ook terug aan hoe het gebruik van kleur en licht de subtiele contrasten creëert die het lichaam van Christus definiëren. Door te spelen met contrast weet de kunstenaar op briljante wijze verschillende texturen te tonen; bijvoorbeeld de zachte huid, de ruwe touwen die om de polsen zijn gebonden of de hardheid van de doornenkroon. Murillo weet in het doek zelfs het moment van diepe zelfreflectie en onderdrukte emotie in het gezicht van Jezus te vangen. Hij toont het exacte moment waarop Jezus zijn lot, met een blik die neerwaarts en zijwaarts gaat, accepteert. HERKOMST Tot 1940 behoorde het kunstwerk toe aan het hertogdom van Sevilla, zoals kan worden aangetoond na het analyseren van de beschikbare documentatie in het archief van het 'Instituto del Patrimonio Cultural de España (IPCE)', onder datum van uitgave JTA_0006, 26 juli 1937, en de datum van teruglevering SRA_1110, 28 augustus 1940. Volgens de afleveringsbon van het 'Depósito del Museo del Prado de Madrid' nr. 1.267 en de foto, genomen bij teruggave nr. 6.541, werd het werk in augustus 1940 door het 'Comisión General al Servicio de Defensa del Patrimonio Artístico Nacional' afgeleverd aan de 4de hertog metgezel van Sevilla, Francisco de Paula de Borbón y La Torre, (1882-1953), neef van koning Alfonso XIII. Momenteel is het werk in eigendom van een privécollectie in Madrid. Er is bewijs dat er ten minste nog acht andere versies van dit werk in omloop zijn. Sommige werden mogelijk door de kunstenaar zelf gemaakt, anderen door Murillo met medewerking van zijn atelier, en weer andere zelfs door volgelingen. Ze werden echter allemaal geschilderd met een zeer gedetailleerde structuur. Ze zijn nu opgenomen in verzamelingen over de hele wereld: Huntington - New York, (VS), Gibsonia - Pennsylvania (VS), Montreal (Canada), Oldland Common (VK), Preston (VK), Richmond (VK) en Havana (Cuba). Het prototype van Ecce Homo is het meest bekend via een model dat is opgenomen in het Heckscher Museum of Art in Huntington (VS), toegeschreven aan een volgeling van Murillo en gedateerd uit 1700 door het Heckscher Museum of Art zelf. Ze worden beoordeeld in de catalogus 'raisonné of Murillo' van Diego Angulo uit 1983, onder catalogusnr. 1.531. Bibliografische informatie van het model Ecce Homo van het Heckscher Museum of Art of Huntington (USA) kan worden nageslagen in: D. Angulo, Murillo, 1981, 2de editie, nr. 1531, pp. 446 en 447, images in volume III, plaat 330 en plaat 562 ONDERZOEKEN EN STAAT VAN INSTANDHOUDING · De staat van instandhouding is zeer goed. Na een visuele inspectie van het kunstwerk en uit de resultaten van het niet-destructief materiaalonderzoek (NDT) blijkt dat het in een goede staat van instandhouding is. Het heeft de gebruikelijk problemen van een olieverfschilderij. Dankzij de digitale fotografie door middel van ultraviolette straling (UV) en röntgenopnamen werd bevestigd dat het is gerestaureerd. Er werd geconstateerd dat deze interventie was gedaan om een belangrijke scheur in de linkerbovenhoek (ca. 10 x 10 cm.) en een spleet/oppervlakkige snee (ca. 6 cm.) in het midden, ter hoogte van de borst, te repareren. · Doek: er werd gebruik gemaakt van een eenvoudig, tafzijde-achtig doek met een iets ongelijke schering. Dat was gebruikelijk voor de School in Sevilla, waar onregelmatige stof zelfs de voorkeur leek te hebben. Het is een stof van linnen of andere bastvezel (hennep, jute en ramee), ongetwijfeld met de hand geweven. De röntgenopname onthult echter belangrijke informatie over het doek, het productieproces en de staat van instandhouding. Door de hoge resolutie, die werd verkregen door het digitaliseren van de röntgenopname door ‘Centre de Restauració de Béns Mobles de la Generalitat de Catalunya’ (CRBMC) in Valldoreix, konden wij de dichtheid, uniformiteit en het patroon van het draad identificeren. De geweven draden hebben een belangrijke dikte en ongelijkheid, terwijl de geschoren draden meer gelijk zijn. Daarbij komt nog dat het doek opnieuw was uitgelijnd en bevestigd op een modern frame met een horizontale plank. Deze tussenkomst is waarschijnlijk uitgevoerd als gevolg van de slechte staat van het dunne doek. Het zal vervormd zijn geweest, zoals bijvoorbeeld vouwen en scheuren als gevolg van druk—zichtbaar op de hoge resolutie weergave van de röntgenopname— alsook barsten. Gedurende het proces is de originele afmeting van de stof wellicht iets aangepast (ca. 2 cm in de breedte). · Voorbereidende laag: in de buitenste rand van het doek is de voorbereidende laag amper te zien. Het is voorzien van een vernislaag. We konden de kenmerken van de gekleurde grondlaag of pigmenten daarom niet bepalen. Desalniettemin lijkt het erop dat de voorbereiding niet al te dik is, aangezien het geweven doek op verschillende plekken door de gekleurde laag komt. · Laag met de weergave: verschil in de dikte van het beeldmateriaal tussen verschillende plekken kan worden waargenomen, maar over het algemeen is de laag met de weergave dun. Echter, de macrofotografie en de digitale fotografie door middel van ultraviolette straling (UV) toont details die amper zijn waar te nemen met het blote oog, zoals bijvoorbeeld kleine plekjes die opnieuw geverfd zijn op de mantel of borst—als gevolg van schade—, verouderde vernis, viezigheid of de staat van instandhouding van de kleurenlaag. Hoewel er wat craquelure kan worden waargenomen op verschillende plekken van het beeldvlak, alsook kleine verkleuringen, is het in een goede staat en heeft het geen grote problemen met de instandhouding. Ten slotte sloot CAEM in december 2017 het laatste rapport af, na de laatste testen die werden gemaakt met behulp van een infraroodreflectografie (IRT). Het werd duidelijk dat het werk dat werd onderzocht door CAEM zonder enige twijfel uit dezelfde periode komt als Bartolomé Esteban Murillo. Er werd ook opgemerkt dat het onderzochte werk een schilderij was van Murillo, waarvan nooit een origineel is gevonden. We weten dankzij de bestaande kopieën wel dat deze bestaan heeft. Het schilderij dat werd onderzocht door CAEM is waarschijnlijk het oudste. Met andere woorden, het kunstwerk dat werd onderzocht door CAEM komt waarschijnlijk het dichtst bij het verloren originele kunstwerk of model. De lijnen van de rug en armen (gebruikt om het figuur in de ruimte te plaatsen) zijn gemarkeerd met een sterk formele zwaarte. Het vormt een contrast met het feit dat de onderliggende tekening niet erg gedetailleerd is. Hierdoor wordt gedacht dat het werk wellicht een direct kopie van het originele model kan zijn. Dit idee wordt onderstreept door het lage aantal pentimenti die zich bevinden in het gewricht van de rechterarm (biceps en deltaspier), de stok die Christus vasthoudt als een scepter en de lengte van sommige vingers van de rechterhand. De discussie vervolgt zich op deze wijze. Een van de lussen van de knoop die de handen van Christus bij elkaar bindt, is later toegevoegd dan het voorbereidende werk. Dit wordt duidelijk na het vergelijken van de IRT met de IR. Op de eerste is het niet te zien, maar op de tweede wel. Dit is bewijs dat het schilderij werd gemaakt met het origineel in gedachten. In aanvulling op de bovengenoemde argumenten is er nog eentje die impliceert dat het werk een oudere reproductie is, en niet een mimetisch replica uit het atelier. Dat is het feit dat de versie van het Heckscher Museum of Art in Huntington (VS) eroverheen is geplaatst. En wat blijkt; ondanks het feit dat de doeken bijna dezelfde afmeting hebben en identiek lijken, passen ze niet perfect op elkaar wanneer we ze overlappen. Dit versterkt het idee dat ze op een vrij losse manier zijn gekopieerd, en dat er geen gebruik is gemaakt van exacte replicatechnieken. Er is slechts 1 verschil tussen het schilderij van het Huntington Museum en het werk dat werd onderzocht door CAEM, en dat is de manier waarop het haar van Christus op zijn rechterschouder valt. Het is een klein detail, maar genoeg om te weten dat beide kunstwerken werden gemaakt door onafhankelijke kunstenaars, en dus niet door kunstenaars die elkaars methode overnamen. RAPPORTAGES Dit kunstwerk wordt vergezeld door een rapport van professor Enrique Valdivieso González en professor Emeritus van de universiteit van Sevilla. Het staat genoteerd dat, met betrekking tot dit kunstwerk, het olieverf op doek is (96 x 72 cm.), met het figuur van een Ecce Homo. Professor Enrique Valdivieso vindt dat dit werk de kenmerken van de stijl van Bartolomé Esteban Murillo duidelijk laat zien. In zijn rapport merkt hij ook op dat, naar zijn inziens, andere leden van zijn atelier ook deelnamen in de productie van dit schilderij. Technische rapportage en certificaten: · Na beoordeling van de materialen zoals het pigment en micromonsters van het doek, wordt dit kunstwerk gedateerd uit de 17e eeuw. · Na analyse van het werk door middel van röntgenopname, infraroodreflectografie en ultraviolette straling, kwamen het productieproces en de gedane restauraties aan het licht. · Uitgave- en teruggaverapportage van het werk vanuit het archief van het 'Instituto del Patrimonio Cultural de España' (IPCE). · Expertcertificaat van professor Enrique Valdivieso, auteur van de 'raisonné of Murillo' catalogus. · Voor meer informatie en inzage in deze documenten, kunt u gerust contact opnemen met Ana Trigo: a.trigo@catawiki.com VERGUNNINGEN EN EXPORTLICENTIES · De Spaanse overheid heeft voor dit kunstwerk een 'express export' vergunning afgegeven voor landen binnen de Europese Unie. De koper is verantwoordelijk voor het verkrijgen van de eventueel benodigde vergunningen voor buiten de EU. Indien die niet worden afgegeven, of als er een vertraging wordt opgelopen, wordt de koper niet vrijgesteld van betaling. Dit kunstwerk is onderhevig aan betaling van de exportkosten buiten de Europese Unie (EU). Deze kosten zullen worden verhaald op de koper. Landen binnen de EU zijn vrijgesteld van dergelijk kosten. · Er is geen aanvraag gedaan voor toestemming tot export buiten de EU. Dit kan niet in overweging worden genomen, aangezien er wordt geëxporteerd in overeenstemming met de bepalingen van wet 16/85. In het geval dat er een verzoek voor een exportlicentie moet worden ingediend, wil de verkoper alle potentiële bieders waarschuwen. Indien de Spaanse overheid het gepast vindt gebruik te maken van haar voorkeursrecht tot aankoop, geldt voor alle toepassingen wat betreft de verkoopwaarde, een onherroepelijk verkoopaanbod ten gunste van de Spaanse overheid. U dient de veilingkosten nog wel op te tellen bij het winnende bod. De koper is, indien het eenmaal is aangeschaft, verantwoordelijk voor alle inspanningen en kosten die het ophalen, de verzending en de verzekering met zich mee brengen.